Ege Bölgesi için hayati çalışma

İzmir’i sarsıntıya güçlü hale getirmek için 90 hendekten 140 örnek alındı

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin kenti mümkün zelzelelere karşı dirençli hale dönüştürme çalışmaları Aydın’a kadar uzandı. Şu ana kadar yaklaşık 90 hendekten 140’tan fazla örnek alan uzmanlar, eski sarsıntı izlerini araştırmak üzere Söke’de açtıkları hendekte de iki sarsıntıya ilişkin jeolojik ispat elde etti. Örnekler incelendikten sonra İzmir ve Ege Bölgesi’ndeki birçok kentin sarsıntıya sağlam bölgeleri belirlenecek.

Türkiye’nin en kapsamlı zelzele araştırmaları ve risk azaltma projelerini başlatan İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yapı envanteri ve taban çalışmalarıyla birlikte kara ve denizde başlattığı depremsellik araştırması sürüyor. 100 kilometre yarıçaplı alanda fayların ve tsunamilerin incelendiği depremsellik araştırması etraf vilayetlere kadar uzandı. Aydın’ın Söke ilçesinde de eski sarsıntı izlerini araştırmak üzere hendek açıldı.

Fayların zelzele üretme potansiyeli belirlenecek

Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Genel Jeoloji Ana Bilim Kısmı Lideri Prof. Dr. Erhan Altunel, İzmir’in 100 kilometre yarıçapında Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) tarafından haritalanan bütün canlı fayları çalıştıklarını söyledi. Söke Gülbahçe köyünde açılan hendekte yaptıkları çalışma hakkında bilgi veren Erhan Altunel, “Genç çökerlerde, yani günümüzden 10 bin yıl geriye gittiğimizde o tıp çökerlerde, onları kesen faylar varsa, bunları inceliyoruz. Fay gördüğümüz hendeklerden tarihî sarsıntıları yaşlandırmak için örnekler alıyoruz. Şu ana kadar açtığımız ve fay gördüğümüz hendeklerden aldığımız örnek sayısı 140’dan fazla. Bu örnekleri yaş tahlili için gönderdik. Yaş tahlilleri geldiğinde hangi fayın ne vakit, hangi büyüklükte sarsıntı ürettiğine yönelik bilgimiz olacak” dedi.  

Söke’de fay sınırı üzerinde inceleme

Söke’nin yaklaşık 15 kilometre güneybatısında Büyük Menderes fay zonunun bulunduğunu vurgulayan Altunel, “Büyük Menderes Ovası’nın oluşumunda aktif olan bir fay zonu bu. Etkin fayları haritalandıran takımımız o fayı bulup ‘Burada faal fay var’ diyor. Biz de takımın yaptığı haritalardan yararlanarak hendek açmak için uygun olan yerleri belirliyoruz. Şu anda da o tıp yerlerden birindeyiz. Faal fay haritalandırma takımının yapmış olduğu haritalar üzerinde yaptığımız müşahedelere dayanarak burada hendek açmanın uygun olduğunu gördük. Burada 1955 yılında 6.8 büyüklünde bir zelzele var. O zelzelenin yüzey kırığı oluşturup oluşturmadığını anlamak amaçlarımızdan biri. Bir de o sarsıntıdan evvel bu fay üzerinde büyük zelzele olmuş mu, yüzey kırığı oluşturmuş mu onu anlamak istiyoruz” diye konuştu.

“Sadece İzmir için değil etraf vilayetler için de önemli”

Açılan hendekte fay belirlediklerini anlatan Prof. Dr. Erhan Altunel, şunları söyledi: “Burada açtığımız hendekte şu anda gördüğümüz üniteleri kesen iki fay var. Yani burada iki tane yüzey kırığı oluşturan sarsıntı olmuş demektir. O sarsıntıların tarihlerini anlamak için örnek alıyoruz. Bu örneklerin sonucuna nazaran kıymetlendirme yapacağız.” Yapılan çalışmaların yalnızca İzmir’i değil, etraf vilayetleri de kapsadığını anlatan Prof. Dr. Erhan Altunel, “7 büyüklüğündeki bir sarsıntı yaklaşık 30-40 bin kilometrekare bir alanı tesirler. Bu çalışma her ne kadar İzmir Büyükşehir Belediyesi çalışması üzere görünse de aslında Söke, Aydın, Muğla, Manisa için de çok değerli. Bu fayın üzerinde bir zelzele meydana geldiğinde etraf vilayetleri de etkileyecek” dedi.

“Önce güvenlik sonra öbür hizmetler”

Bir idarecinin halkına yapabileceği en uygun hizmetin, onların güvenliğini sağlamak olduğunu vurgulayan Altunel, “Önce güvenlik sonra başka hizmetler. Biz bu çalışmalarla fayın zelzele üretme potansiyelini anlayacağız. Bu fayın yüzeyde kırık oluşturup insanlara ziyan verecek potansiyeli var mı yok mu? Bunu araştırıyoruz. Tehlike var mı, boyutları nedir, gerçekleştiğinde ne kadar büyük bir alanı tesirler? Bunları ortaya koyarız. Yetkililer bu bilgilerden yararlanarak gerekli tedbirleri almaya çalışırlar. Üst yapıyı buna nazaran şekillendirirler. Bütün bu çalışmalar dikkate alınıp ona nazaran adım atılsa, ne bu kadar can kaybı, ne de bu kadar maddi kayıp yaşanır. Kimsenin burnu kanamadan olayı atlatırız” diye konuştu.

İzin almakta zorluk yaşanıyor

Prof. Dr. Erhan Altunel, çalışmaları yürütürken hendek açılması için müsaade almakta zorlandıklarını da anlatarak şunları söyledi: “Biz bu çeşit çalışmaları yaparken anahtar nitelikte yerler oluyor. Hafriyat yapmak için müsaade almak zorundayız. Lakin müsaade alma konusunda problem yaşıyoruz. Vatandaşlarımız ve ilgili kurumlar bu tıp çalışmalar konusunda daha hassas olmalı.”

Önemli bulgular elde edildi

İstanbul Teknik Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Serdar Akyüz de Söke’de açtıkları hendekte iki tarihi zelzeleye ilişkin jeolojik ispata rastladıklarını anlattı. Akyüz, “Bu sarsıntıların yüzeye kadar ulaştığının ispatı bunlar. Yaptığımız araştırmalar sayesinde geçmişte olan sarsıntı hakkında bilgi sahibi olacağız. Fayın yüzeydeki uzunluğu ve bu yer değiştirme ölçüsüne nazaran de sarsıntıların büyüklüğünü söyleyebiliriz. Bu çalışmaların sonunda zelzelenin geçmişteki büyüklüğü hakkında kestirimde bulunabileceğiz. Gelecekte üretecekleri sarsıntı hakkında bilgi sahibi olacağız” dedi.

“Riskli tüm fay sınırları inceleniyor”

İzmir Büyükşehir Belediyesi Sarsıntı Risk İdaresi ve Kentsel Uygunlaştırma Dairesi Başkanlığı’nda misyonlu jeoloji mühendisi Mesut Özdemir ise, “Bu proje ile İzmir’in merkezini referans alan yaklaşık 100 kilometre yarıçaplı bir alanda paleosismolojik çalışmalarımızı yürütüyoruz. Bu çalışmalarda İzmir için risk oluşturabilecek bütün canlı fayları araştırmayı hedefliyoruz. Tek maksadımız doğal afetlere, sarsıntılara karşı daha dirençli bir kent yaratmak” diye konuştu.

“Hiçbir mahallî idarenin bu türlü bir çalışması yok”

Söke Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürü Yüksel Ertercan de bu türlü bir çalışmanın yapılmasının kendilerini memnun ettiğini belirterek şunları söyledi: “Bu çalışmalar bizim bölge açısından çok kıymetli. Hiçbir lokal idarenin bu türlü bir çalışması yok. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yaptığı bu çalışmadan ötürü emeği geçenlere teşekkür ediyorum.”

“Çocuklarımıza kaygısız yaşayabilecek gelecek bırakacağız”

Güllübahçe Mahallesi Muhtarı Yusuf Çam ise şunları söyledi: “Aylar evvel İzmir Büyükşehir Belediyesi’nden arkadaşlar bu çalışmayı yapmak istediğini söyleyince çok heyecanlandım. Zira Türkiye ekseriyetle fay çizgisi üzerinde. Güllübahçe de bu türlü bir yer. Keşke olmasa fakat zelzele gerçeğini kabullenip, buna yönelik tahliller üretmek zorundayız. Bu türlü bir çalışma yaptıkları için İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne çok teşekkür ediyorum. Bu arkadaşlarımızın önünü açalım. Çalışma yapılmasını kolaylaştıralım. Bunların bölgemiz açısından büyük yararı var. Zira çocuklarımıza kaygısız yaşayabilecek bir gelecek bırakacağız.”

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı